Η μοναξιά, κ. Ζοζέ, δήλωσε με επισημότητα ο ληξίαρχος, δεν υπήρξε ποτέ καλή συντροφιά, οι μεγάλες λύπες, οι μεγάλοι πειρασμοί και τα μεγάλα σφάλματα προκύπτουν σχεδόν πάντα όταν είμαστε μόνοι στη ζωή, χωρίς ένα συνετό φίλο να του ζητήσουμε συμβουλή όταν μας απασχολεί κάτι περισσότερο από το καθημερινό και το συνηθισμένο, Εγώ λυπημένος, με την κυριολεκτική σημασία, κύριε, δεν νομίζω ότι είμαι, απάντησε ο κ. Ζοζέ, ίσως η φύση μου να είναι κάπως μελαγχολική, αυτό όμως δεν είναι μειονέκτημα, κι όσο για τους πειρασμούς, εντάξει, θα πρέπει να πω πως ούτε η ηλικία ούτε η θέση μου κλίνουν προς αυτούς, θέλω να πω ούτε εγώ τους κυνηγώ ούτε αυτοί κυνηγούν εμένα, Και τα λάθη, κύριε, Αναφέρεστε στα υπηρεσιακά λάθη, κύριε. Αναφέρομαι στα λάθη γενικότερα, τα λάθη της υπηρεσίας αργά ή γρήγορα η υπηρεσία τα κάνει η υπηρεσία τα διορθώνει, Δεν έκανα ποτέ κακό σε κανέναν, τουλάχιστον ενσυνείδητα, αυτό μπορώ μόνο να πω, Και λάθη ενάντια στον εαυτό σας, Θα πρέπει να έχω κάνει πολλά, ίσως για αυτό να είμαι μόνος, Για να κάνετε και άλλα λάθη, Μόνο αυτά της μοναξιάς, κύριε.
Ζοζέ Σαραμάγκου, “Όλα Τα Ονόματα”, ΤΟ ΒΗΜΑ βιβλιοθήκη, 1998, Μετάφραση: Αθηνά Ψυλλιά, ISBN: 978-88-6239-012-5, Σελίδα 136.
